Παρασκευή 19 Ιουλίου 2013

31ΜΟΙΡΑ ΚΑΤΑΔΡΟΜΩΝ:«Όταν ο ασύρματος λέει υποχώρηση, τότε είναι χαλασμένος»! (ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ)



Στις 12 Αυγούστου, η 31 ΜΚ αντικαταστάθηκε από το 216 ΤΠ. Η Μοίρα παρέμεινε στην περιοχή για μερικές εβδομάδες, εκκαθαρίζοντας την περιοχή από παγίδες και οργανώνοντας το έδαφος. Πριν την αναχώρηση στις 21 Αυγούστου, ο υποδιοικητής πήρε τους άνδρες και ανέβηκαν σε ένα μικρό ύψωμα για να ατενίσουν το πεδίο της μάχης. Τους είπε να κοιτάξουν τη γη που είχαν απελευθερώσει πολεμώντας,καλώντας τους να είναι πάντα υπερήφανοι για τη μονάδα και τη δράση τους. Συγκινημένοι, οι άνδρες έψαλαν τον Εθνικό Ύμνο και κατόπιν επιβιβάστηκαν στα οχήματα που περίμεναν.

1964 - 1974 
Μετά την επιστροφή της Μοίρας στο στρατόπεδο, έπρεπε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της έδρας της. Ο Αύγουστος τελείωνε και τα σχολεία θα άνοιγαν ξανά. Η Μοίρα υποχρεώθηκε να στρατοπεδεύσει υπαίθρια έξω από το χωριό Μιτσερό Λακατάμιας, με ό,τι αυτό συνεπαγόταν από πλευράς ανέσεων και υγιεινής.

Με τα πρωτοβρόχια έγινε φανερό ότι η κατάσταση δεν μπορούσε να συνεχιστεί, αν και τελικά η υπαίθρια διαβίωση των Καταδρομέων συνεχίστηκε μέχρι τις 9 Νοεμβρίου! Στο μεταξύ, στις 7 Οκτωβρίου ο Ταγματάρχης Καρούσος παρέλαβε από τον Στρατηγό Γεώργιο Γρίβα – Διγενή,σε ειδική τελετή, την πολεμική σημαία της Μοίρας.
Από τις 9 Νοεμβρίου η Μοίρα εγκαταστάθηκε σε μια φάρμα που παραχώρησε ιδιώτης και διαμορφώθηκε σε στρατόπεδο. Η διαμόρφωση του χώρου ήταν τόσο επιτυχημένη, που η Μοίρα παρέμεινε εκεί μέχρι την άνοιξη του 1973. Τότε, μετεγκαταστάθηκε σε στρατόπεδο της Τύμπου, μέχρι την 1η Απριλίου 1974. Από τις 22 Απριλίου η έδρα της 31 ΜΚ μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο Αθαλάσσας στη Λευκωσία.

Στο μεταξύ, μετά τη συγκρότηση της 31ΜΚ είχε ακολουθήσει με γοργούς ρυθμούς η συγκρότηση των 32 και 33 ΜΚ.Οι τρεις Μοίρες υπήχθησαν στη Διοίκηση Καταδρομών, η οποία συγκροτήθηκε τον Αύγουστο κιόλας του 1964 στο ΓΕΕΦ, με πρώτο διοικητή τον Αντισυνταγματάρχη Αγαμέμνονα Γκράτζιο.Τα χρόνια που ακολούθησαν, δεν έλειψε η ένταση μεταξύ των απομονωμένων Τουρκοκυπρίων και των Ελληνοκυπρίων.

Τον Νοέμβριο του 1967 ένταση σημειώθηκε στην περιοχή του τουρκοκυπριακού χωριού Κοφίνου και του μεικτού Άγιος Θεόδωρος. Επρόκειτο για προσπάθεια των Τουρκοκυπρίων να αποκλείσουν την οδό μεταξύ των δύο χωριών, ώστε να δημιουργηθεί ένας ευρύτερος θύλακος που θα περιέκλειε και τα δύο χωριά.
Μετά την αποτυχία της αστυνομίας να επιβάλει την τάξη, εγκρίθηκε η επέμβαση της ΕΦ και το απόγευμα της 15ης  Νοεμβρίου ο 1ος ΛΚ της 31 ΜΚ συμμετείχε με τμήμα της 32 ΜΚ στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις της Κοφίνου.
Η επιχείρηση ξεκίνησε στις 16.00 και μέχρι τις 21.00 είχαν εκκαθαριστεί όλες οι εστίες αντίστασης. Οι Καταδρομείς δεν δυσκολεύτηκαν να εξουδετερώσουν τις αντιστάσεις μέσα στα χωριά και σύντομα η όλη υπόθεση είχε λήξει. Η 31 ΜΚ συμμετείχε -όπως και όλες οι Μοίρες- στο πραξικόπημα που εκδηλώθηκε στις 15 Ιουλίου 1974 για την ανατροπή του Μακαρίου.

Η αρίθμηση των λόχων της ήταν πλέον 11, 12 και 13 ΛΚ. Όλα αυτά τα χρόνια, η ανανέωση του οπλισμού της ήταν μικρή, καθώς προστέθηκαν μόνο κάποια στοιχεία όλμων των 81 mm, τα υποπολυβόλα STEN αντικαταστάθηκαν από Μ3 και Thompson ενώ αποσύρθηκαν και τα πολυβόλα MG42. Από πλευράς υλικού, υπήρχαν διαθέσιμα μεταχειρισμένα οχήματα βρετανικής κατασκευής. Βρετανικής προέλευσης ήταν και το διαβιβαστικό υλικό που εκείνη την εποχή είχε ανανεωθεί μερικώς. Ωστόσο, το κρίσιμο αυτό υλικό ήταν ανεπαρκές, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σοβαρές δυσχέρειες στις επικοινωνίες μεταξύ διμοιριών, λόχων και διοίκησης,όπως και μεταξύ προϊστάμενων κλιμακίων.


 Αποστολή της 31 ΜΚ κατά το πραξικόπημα ήταν η κατάληψη των εγκαταστάσεων του ΡΙΚ καθώς και η εξουδετέρωση του τάγματος του Εφεδρικού Σώματος της αστυνομίας που έδρευε στα πέριξ.Ένας λόχος της 33 ΜΚ θα την ενίσχυε, ή καλύτερα θα αντικαθιστούσε έναν λόχο (13 ΛΚ) ο οποίος είχε διατεθεί στην 32 ΜΚ. Αυτή θα ενεργούσε στο Προεδρικό Μέγαρο και την Αρχιεπισκοπή. Αρκετά παράδοξη και μπλεγμένη εικόνα…
Το πραξικόπημα επιβλήθηκε σχετικά σύντομα. Δεν ήταν όμως ένας απλός περίπατος.
Οι δυνάμεις συνάντησαν σθεναρή αντίσταση και υπέστησαν υπολογίσιμες απώλειες.
Το κόστος για τις Δυνάμεις Καταδρομών ήταν βαρύτατο: 21 νεκροί και 59 τραυματίες.

Από πλευράς 31 ΜΚ οι απώλειες ήταν σοβαρές,όχι μόνο από αριθμητική άποψη αλλά και από «ποιοτική». Εννέα νεκροί (μεταξύ των οποίων ο υποδιοικητής) και 30 τραυματίες (εκ των οποίων 4 αξιωματικοί, μεταξύ τους και ο διοικητής). Οι 39 άνδρες της Μοίρας που είχαν τεθεί εκτός μάχης (οι βαρύτερες απώλειες μεταξύ των τριών Μοιρών Καταδρομών) αντιπροσώπευαν σοβαρό ποσοστό επί του συνόλου, εάν ληφθεί υπόψη ότι στην έναρξη του πραξικοπήματος η δύναμή της ανερχόταν σε 200 άνδρες περίπου.

Εάν συνυπολογιστεί ο εν γένει χαμηλός βαθμός στελέχωσης όλων των Μοιρών, η απώλεια 5 αξιωματικών ήταν δεινό πλήγμα, ιδίως για μια μονάδα η οποία επρόκειτο σε λίγες ημέρες να εμπλακεί σε πραγματικές πολεμικές επιχειρήσεις. Μέχρι τις 19 Ιουλίου, καθήκοντα προσωρινού διοικητή της Μοίρας εκτέλεσε ο Λοχαγός Ελευθέριος Σταμάτης, ως αρχαιότερος αξιωματικός. Την ημέρα αυτή τοποθετήθηκε διοικητής ο Ταγματάρχης Αλέξανδρος Μανιάτης.Μετά το ξεκαθάρισμα της κατάστασης, ήταν η ώρα για τις παραδουλειές. Η Μοίρα ανέλαβε καθήκοντα ασφάλειας διάφορων πιθανών «στόχων». Ένας λόχος της ανέλαβε τη φρούρηση του Προεδρικού Μεγάρου, ένας άλλος των κεντρικών φυλακών και η υπόλοιπη δύναμη το ΓΕΕΦ. Το θετικό για τη Μοίρα ήταν ότι η ανεύρεση κρυμμένου οπλισμού σύγχρονης σχεδίασης, τσεχικής προέλευσης, έδωσε την ευκαιρία για άμεση αντικατάσταση του παλιού οπλισμού. Επρόκειτο κυρίως για τυφέκια Vz.58 και πολυβόλα BESA


ΑΤΤΙΛΑΣ Ι
Η 20ή Ιουλίου βρήκε την 31 ΜΚ σε δύσκολη κατάσταση, αλλά αξιόμαχη. Παρά τις απώλειες και τον κάματο των ανδρών από την εμπλοκή τους στο πραξικόπημα και τις μετά από αυτό επιχειρήσεις ελέγχου της κατάστασης, η Μοίρα ανέλαβε αμέσως αποστολή.
Ο διοικητής Καταδρομών Συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Κομπόκης ενημέρωσε τον Ταγματάρχη Μανιάτη και μίλησε στους άνδρες, εμψυχώνοντάς τους.

Περί τις 07.30 ένας ένας οι λόχοι της Μοίρας ξεκινούσαν για τον χώρο εξόρμησης στο ύψωμα Προφήτης Ηλίας, δυτικά του Αγίου Ιλαρίωνα. Διμοιρία μόνο του 13 ΛΚ παρέμεινε ως φρουρά του ΡΙΚ. Ακολουθώντας το δυτικό δρομολόγιο για Κυρήνεια, μέσω Αγίου Ερμολάου, η Μοίρα ανέβηκε στον Πενταδάκτυλο και παρά το ότι ένα τμήμα της δέχθηκε εχθρικά πυρά από το χωριό Πιλέρι, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν δύο άνδρες, κατάφερε να αφιχθεί στον Προφήτη Ηλία, οπότε και επιδόθηκε σε αναγνωρίσεις, ενημερώσεις και την έκδοση διαταγών.

Στο μεταξύ, περίμενε τη συμπλήρωση της δύναμής της με την ολοκλήρωση της επιστράτευσης. Για την καταδρομική ενέργεια όμως που θα αναλάμβανε το βράδυ, η δύναμή της δεν ξεπερνούσε τους 150 άνδρες!Αποστολή των Καταδρομέων ήταν -σύμφωνα με το σχέδιο- η κατάληψη της στρατηγικής σημασίας στενωπού Αγύρτας, απ’ όπου διερχόταν η οδική αρτηρία Λευκωσίας - Κηρύνειας.

Οι τρεις Μοίρες, υποβοηθούμενες από την επιστρατευόμενη 34 ΜΚ, θα ενεργούσαν από δυσμάς και ανατολάς, προκειμένου να καταλάβουν συγκεκριμένα υψώματα εκατέρωθεν της διάβασης, ώστε να αποκτήσουν τον έλεγχό της. Μετά την κατάληψή τους, τα σχέδια προέβλεπαν την αντικατάστασή τους από τάγματα πεζικού.
Η 31 ΜΚ ήταν η μόνη που θα ενεργούσε από δυτική κατεύθυνση. Αντικειμενικός σκοπός της ήταν το ύψωμα Κοτζάκαγια, άνωθεν του χωριού Αγύρτα και νότια του κάστρου του Αγίου Ιλαρίωνα. Ήταν ένα μακρόστενο ύψωμα που στην ουσία εξουδετέρωνε την όποια αξία είχε ο Άγιος Ιλαρίων, δεδομένου ότι απαγόρευε
πλήρως την κύρια οδική αρτηρία.

Ακριβώς από την αντίθετη κατεύθυνση θα ενεργούσε η 32 ΜΚ, για να καταλάβει τη δυτική κορυφή του υψώματος Άσπρη Μούττη. Κοτζάκαγια και Άσπρη Μούττη αποτελούσαν τα ζωτικότερα εδάφη της στενωπού. Βορειότερα, το ύψωμα του Αγίου Ιλαρίωνα, με το ύψωμα 615 στα δυτικά και το ύψωμα Πετρομούθια ανατολικά, δίνουν βάθος στην τοποθεσία, χωρίς όμως να αποτελούν το ζωτικό της έδαφος
Η 33 ΜΚ θα έπρεπε να ενεργήσει στα Πετρομούθια, ενώ η 34 ΜΚ θα ενεργούσε νότια της 32 ΜΚ,στους πρόποδες του Πενταδακτύλου, για την κατάληψη του υψώματος 296, νοτιοανατολικά του χωριού Αγύρτα. Στη στενωπό Αγύρτας είχαν συγκεντρωθεί τμήματα τουρκικών δυνάμεων αλεξιπτωτιστών και καταδρομών, που ενίσχυσαν τα αμυντικά εγκατεστημένα τμήματα Τουρκοκυπρίων και της ΤΟΥΡΔΥΚ.
Κάποια από αυτά τα επίλεκτα τμήματα που αναπτύχθηκαν στην Κύπρο ανέλαβαν ρόλο εφεδρείας. Αυτή εγκαταστάθηκε στο κάστρο του Αγίου Ιλαρίωνα και τον πέριξ χώρο. Επάνω στο Κοτζάκαγια υπήρχε αμυντικά ταγμένη δύναμη λόχου, ενισχυμένη από τμήμα καταδρομέων που είχε αφιχθεί το πρωί.

 Η 31 ΜΚ προετοιμάστηκε για την καταδρομική επιχείρηση. Οι τρεις Λόχοι Κρούσης θα ενεργούσαν διείσδυση κατηφορίζοντας από την Αετοφωλιά, τη νοτιοανατολική κορυφή του Προφήτη Ηλία. Επικεφαλής των ανδρών είχε τεθεί ο διοικητής Ταγματάρχης Μανιάτης. Διοικητής του 11 ΛΚ ήταν ο Υπολοχαγός Αθανάσιος Γαληνός, του 12 ΛΚ ο Υπολοχαγός Παναγιώτης Καραχάλιος και του 13 ΛΚ ο Υπολοχαγός Ηλίας Γλεντζές. Ο Υπολοχαγός Καραχάλιος δεν ήταν καταδρομέας. Την εποχή εκείνη υπήρχε η πρακτική η θέση ενός διοικητή λόχου στις Μοίρες Καταδρομών να επανδρώνεται από αξιωματικό του Πεζικού - όχι και τόσο σοφή συνήθεια, όπως αποδείχθηκε στην πράξη. Διοικητής, τέλος, του ΛΥ-ΔΜ ήταν ο Λοχαγός Ελευθέριος Σταμάτης.

Ως ώρα κρούσης (Ώρα Κ) είχε οριστεί η 23.00. Ενώ η διείσδυση εξελισσόταν, ο ΛΥ-ΔΜ-που είχε τάξει στοιχεία όλμων, πολυβόλων και ΠΑΟ σε κατάλληλες θέσεις- εκτόξευε πυρά εναντίον των εχθρικών θέσεων. Το αποτέλεσμα ήταν η εκκένωση των προωθημένων εχθρικών θέσεων και η ανεμπόδιστη προσέγγιση των καταδρομέων στο τουρκικό στρατόπεδο, δίχως να γίνει αντιληπτή. Αιφνιδιαστικά, οι τρεις λόχοι, με πρωτοπόρο τον 13 ΛΚ, εισήλθαν στο εχθρικό στρατόπεδο και συνέλαβαν όλη τη φρουρά δίχως την παραμικρή απώλεια. Εκείνες τις ώρες και τις επόμενες ημέρες που ακολούθησαν, η άριστη ηγεσία των Υπολοχαγών Γλεντζέ και Γαληνού κατέστησε τα ονόματά τους θρυλικά για τους Κύπριους στρατιώτες τους. Πολύ γρήγορα η επιτυχής κατάληξη αναφέρθηκε με την εκτόξευση των συνθηματικών φωτοβολίδων και άρχισε η σταθεροποίηση των καταδρομέων επί του υψώματος.  Το πλήγμα για τον εχθρό ήταν καίριο.

Μέσα σε λίγη ώρα όλη η τοποθεσία βρισκόταν υπό την απειλή των ελληνικών όπλων, χάρη στην ενέργεια της 31 ΜΚ. Παρόλο που οι ενέργειες των υπόλοιπων Μοιρών δεν στέφθηκαν από ανάλογη επιτυχία, οι καταδρομείς επί του Κοτζάκαγια αντιπροσώπευαν θανάσιμη απειλή.
Όταν οι εξελίξεις έγιναν αντιληπτές από την τουρκική πλευρά, άρχισε να οργανώνεται αντεπίθεση, η οποία δεν άργησε να εκδηλωθεί περί τη 01.00 της 21ης Ιουλίου. Οι καταδρομείς -όλοι κι όλοι ήταν δεν ήταν 100- την απέκρουσαν επιτυχώς. Με το ξημέρωμα όμως, άρχισαν να δέχονται πυρά βαρέων όπλων από τον Άγιο Ιλαρίωνα. Ο Ταγματάρχης Μανιάτης δεν άργησε να λάβει άσχημα νέα. Περί τις 05.00 ειδοποιήθηκε από τον ασύρματο ότι το τμήμα πεζικού που θα τους αντικαθιστούσε στο ύψωμα δεν ήταν σε θέση να εκτελέσει την αποστολή. Νέα ερωτηματικά και ανησυχία άρχισαν να βασανίζουν.

Στο μεταξύ, το ξημέρωμα της 21ης Ιουλίου βρήκε τους καταδρομείς σε κρίσιμη κατάσταση επί του Πενταδακτύλου. Οι 32 και 33 ΜΚ στην ουσία είχαν αποτύχει. Το ίδιο και οι επίστρατοι της 34 ΜΚ, στους πρόποδες. Μόνο η 31 ΜΚ είχε πετύχει απολύτως τον αντικειμενικό σκοπό της, όχι μόνο προκαλώντας βαρύτατες απώλειες στον εχθρό, αλλά και δίχως να υποστεί την παραμικρή απώλεια! Αντιμέτωπος με αυτή την πραγματικότητα καθώς και με τη διαπίστωση πλέον ότι δεν υπήρχαν διαθέσιμες δυνάμεις για την αντικατάσταση των Μοιρών, ο Συνταγματάρχης Κομπόκης διέταξε τη σύμπτυξή τους, καθώς εάν παρέμεναν στις θέσεις που κατείχαν, οι Μοίρες διέτρεχαν μεγάλο κίνδυνο.



 Κατάκοποι οι άνδρες εγκατέλειψαν το κατάσπαρτο με πτώματα του εχθρού Κοτζάκαγια και μέχρι το μεσημέρι συγκεντρώθηκαν στην Αετοφωλιά. Από εκεί συμπτύχθηκαν στον Προφήτη Ηλία. Κατά την αποχώρηση από το Κοτζάκαγια, ένας άνδρας φονεύθηκε. Μαζί με 7 τραυματίες, ήταν οι μοναδικές απώλειες της Μοίρας, ασφαλώς κάτι το εκπληκτικό για τον άθλο που είχε επιτελέσει.
Η συγκέντρωση της Μοίρας στον Προφήτη Ηλία ολοκληρώθηκε περί τις 13.00. Ακολούθησε ανασυγκρότηση και ανάπαυση, ώστε να συνέλθουν οι άνδρες από τον κάματο και την υπερένταση των τελευταίων ημερών. Το ίδιο έκαναν και οι άλλες Μοίρες, αναμένοντας από τη διοίκηση να αξιολογήσει την κατάσταση και να δώσει τις επόμενες διαταγές.

Η 21η Ιουλίου πέρασε δίχως να μπορέσουν οι τουρκικές δυνάμεις να σημειώσουν αξιόλογη πρόοδο. Αλλά και για την ελληνική πλευρά τα πράγματα δεν ενέπνεαν αισιοδοξία. Η Ελλάδα δεν είχε αποστείλει ουσιαστική βοήθεια και το ΓΕΕΦ, ενεργώντας σπασμωδικά, δεν κατάφερε κανέναν γερό κτύπημα, ούτε στην περιοχή του προγεφυρώματος ούτε στον ζωτικό θύλακο Λευκωσίας - Αγύρτας. Είχε αρχίσει να γίνεται  φανερό ότι οι δυνατότητες της ΕΦ είχαν φθάσει σε όρια εξάντλησης.
Στις 22 Ιουλίου οι Τούρκοι κατάφεραν να αποβιβάσουν ένα τακτικό συγκρότημα με τεθωρακισμένα στο προγεφύρωμα του Πεντεμιλίου και περί τις 11.00 να εξαπολύσουν επίθεση προς την Κυρήνεια. Οι ασθενείς δυνάμεις της ΕΦ δεν μπόρεσαν να προβάλουν άμυνα και διαλύθηκαν, με αποτέλεσμα οι τουρκικές δυνάμεις, προχωρώντας αργά, να συνεχίσουν μέχρι τη διάβαση Αγύρτας, επιτυγχάνοντας έτσι επαφή με τις δυνάμεις του θυλάκου Λευκωσίας- Αγύρτας. Η μάχη είχε κριθεί.

Η ημέρα επιφύλαξε εικόνα αβεβαιότητας για την 31 ΜΚ. Δίχως εικόνα για τη γενικότερη πορεία των επιχειρήσεων, η Μοίρα διατάχθηκε και απέσπασε τον 11 ΛΚ στην περιοχή Λαπήθου - Καραβά, δυτικά του προγεφυρώματος Πεντεμιλίου. Η υπόλοιπη Μοίρα διατάχθηκε να εξασφαλίσει την ορεινή διάβαση του Αγίου Παύλου. Από εκεί, ζητήθηκε και ο 12 ΛΚ κατευθύνθηκε προς το χωριό Πιλέρι, με αποστολή τον απεγκλωβισμό τμήματος πεζικού.
Στις θέσεις που κατέλαβε η Μοίρα δεν άργησε να γίνει στόχος πυρών των τουρκικών αντιτορπιλικών και κατόπιν αεροσκαφών, τα οποία επί ώρες ανέσκαβαν την περιοχή, δίχως όμως να προκαλέσουν απώλειες. Αντιθέτως,ένα αεροσκάφος εθεάθη να βγάζει μαύρο καπνό, κτυπημένο προφανώς από τα όπλα των καταδρομέων οι οποίοι είχαν ανοίξει πυρ.
Στις 16.00 τέθηκε σε εφαρμογή συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Ωστόσο, η 31 ΜΚ έλαβε διαταγή να επέμβει στην περιοχή της Αετοφωλιάς. Οι Τούρκοι είχαν ανατρέψει τα φίλια τμήματα πεζικού από τα δίδυμα υψώματα Αετοφωλιά (νότια) και 126 (βόρεια), τα οποία έπρεπε να ανακαταλάβουν οι καταδρομείς.

Ο Λοχαγός Σταμάτης συγκέντρωσε τους 12 και 13 ΛΚ, περί τους 100 άνδρες συνολικά,κι εξέδωσε τη διαταγή. Ο 12 ΛΚ θα ενεργούσε στο δεξιό προς την Αετοφωλιά και ο 13 ΛΚ στο αριστερό, προς το 126. Κατά την κίνησή του το τμήμα δέχθηκε αεροπορικές προσβολές, με αποτέλεσμα να προκληθεί καθυστέρηση, σύγχυση και απώλεια της μεταξύ τους επαφής.
Ωστόσο, οι καταδρομείς και σε αυτή την περίπτωση ανταπέδωσαν, με αποτέλεσμα ένα από αυτά να απομακρυνθεί καπνίζοντας. Στο μεταξύ, δίχως συντονισμό αλλά υπό την διοίκηση άξιων ηγητόρων, οι καταδρομείς κατάφεραν τελικά να καταλάβουν τα δύο υψώματα.

Πρώτος ο 13 ΛΚ κινήθηκε προς το 126 και το κατέλαβε, με μόνες απώλειες ορισμένους τραυματίες, μεταξύ των οποίων και ο Υπολοχαγός Γλεντζές. Στην Αετοφωλιά. ο Λοχαγός Σταμάτης ανέβηκε οδηγώντας τους άνδρες του, μέχρι που συνάντησαν στο φυλάκιο το φίλιο τμήμα, που με δυσκολία κρατιόταν.
Στη θέα του πράσινου μπερέ, ο εχθρός εγκατέλειψε κάθε προσπάθεια.
Την επομένη, η 31 ΜΚ αποδεσμεύτηκε από τον Πενταδάκτυλο και επέστρεψε στο στρατόπεδο Αθαλάσσας. Εκεί ανασυγκροτήθηκε,ενσωμάτωσε την Αποστολή Συμπληρώσεως και αναπαύθηκε. Μόνο ο 11 ΛΚ παρέμεινε στην περιοχή Λαπήθου - Καραβά, από όπου επέστρεψε στις 29 Ιουλίου, έχοντας έναν νεκρό και ορισμένους τραυματίες, μεταξύ των οποίων και ο Υπολοχαγός Γαληνός. Στο διάστημα αυτό, η Μοίρα εφοδιάστηκε μερικώς με τυφέκια FN FAL και πολυβόλα FN MAG των 7,62 mm, συμπληρώνοντας τον τσεχικό οπλισμό που είχε από τη 15η Ιουλίου.

Στις 31 Ιουλίου η Μοίρα διατάχθηκε να εγκατασταθεί αμυντικά στη διάβαση Πανάγρων, αντικαθιστώντας το 281 ΤΠ. Την επομένη η Μοίρα διατάχθηκε κι απέστειλε τον 12 ΛΚ, με διοικητή τον έφεδρο (επίστρατο) Ανθυπολοχαγό Λουκά Βαρναβίδη, στο ύψωμα 1023,στο δεξί πλευρό της. Από το πρωί στις 2 Αυγούστου, ο λόχος αντιμετώπισε επίθεση πολυάριθμου εχθρικού πεζικού την οποία απέκρουσε, για να ακολουθήσει και δεύτερη επίθεση.
Παρά τις απώλειες που προκαλούσαν στον εχθρό οι αμυνόμενοι, η αδιαφορία των Τούρκων για τις απώλειες είχε αποτέλεσμα την προσέγγισή τους στις γραμμές των καταδρομέων. Δίχως
την παραμικρή υποστήριξη από πυροβολικό ή όλμους, ο 12 ΛΚ αναδιατάχθηκε μέχρι που, μετά την εμφάνιση εχθρικών τεθωρακισμένων, διατάχθηκε να συμπτυχθεί και στο τέλος να επιστρέψει στα Πάναγρα. Οι απώλειες του λόχου ήταν 3 νεκροί και 3 τραυματίες.


Η 31 ΜΚ παρέμεινε στα Πάναγρα μέχρι τη νύχτα 10/11 Αυγούστου, οπότε την αντικατέστησε η 33 ΜΚ. Επέστρεψε και πάλι στο στρατόπεδό της παραμένοντας ως εφεδρεία του ΓΕΕΦ. Την επομένη η Μοίρα διατάχθηκε να μεταβεί στον χώρο διασποράς της κι εν συνεχεία ανέλαβε αμυντική αποστολή νοτιοανατολικά της Λευκωσίας.
Τις πρωινές ώρες της 14ης Αυγούστου οι τουρκικές δυνάμεις επανέλαβαν την προέλασή τους, αρχικά προς Ανατολάς, προς την Αμμόχωστο. Οι ασθενείς δυνάμεις της ΕΦ διαλύθηκαν και άρχισαν να συμπτύσσονται προς νότο. Δεδομένης της ανυπαρξίας αξιόμαχων δυνάμεων,η Μοίρα υποχρεώθηκε να απλωθεί γραμμικά ώστε να καλύψει το μεγαλύτερο δυνατό μέτωπο.

Στον τομέα της όμως επικράτησε ησυχία,καθώς ο εχθρός δεν κινήθηκε προς νότο. Μετά την κατάληψη της Αμμοχώστου, οι τουρκικές δυνάμεις κινήθηκαν και στο δυτικό μέτωπο, για να σταματήσουν οριστικά την προέλαση, το απόγευμα της 16ης Αυγούστου.
Σιγά σιγά το ΓΕΕΦ αντιλήφθηκε ότι σε πολλά σημεία η προώθηση των τουρκικών δυνάμεων είχε σταματήσει προ χωριών ή υψωμάτων τα οποία είχαν εκκενωθεί από δυνάμεις της ΕΦ.

Για τον λόγο αυτό διατάχθηκαν διάφορα τμήματα να αναπτυχθούν σε τέτοιους χώρους, ώστε να περιοριστεί όσο το δυνατόν περισσότερο η «νεκρή ζώνη» μεταξύ των δύο αντιπάλων. Στην περιοχή του χωριού Πυρόι, η 31 ΜΚ διατάχθηκε να αποστείλει διμοιρία για να εγκατασταθεί σε αυτό. Μετά από ορισμένα προβλήματα συνεννόησης και διαδοχικές αλλαγές διαταγών,τελικώς η διμοιρία, με επικεφαλής τον έφεδρο επίστρατο) Ανθυπολοχαγό Καλλίνικο Αλαμπρίτη, εισήλθε στο χωριό και εγκαταστάθηκε αμυντικά. Ένας ουλαμός αρμάτων Τ-34/85 δεν στάθηκε δυνατό να αφιχθεί μέχρι το χωριό, εξαιτίας βλαβών που έθεσαν εκτός μάχης όλα τα άρματα. Μόνο ένα από αυτά ήταν σε θέση να εκτελέσει πυρά προς την κατεύθυνση του εχθρού, έχοντας ακινητοποιηθεί κοντά στο χωριό.

Με το ξημέρωμα, παρά την εκεχειρία που ίσχυε, σφοδρό μπαράζ όλμων άρχισε να πέφτει στο χωριό. Περί τις 11.00 από το ύψωμα Καυκάλα φάνηκε πολυάριθμο τουρκικό πεζικό να κατευθύνεται προς το Πυρόι. Οι οχυρωμένοι καταδρομείς εξαπέλυσαν σφοδρό πυρ και απέκρουσαν την επίθεση, προκαλώντας σοβαρές απώλειες στους Τούρκους. Ακολούθησε νέο μπαράζ όλμων και πυρών ΠΑΟ και πολυβόλων,με αποτέλεσμα το χωριό να αρχίσει να μετατρέπεται σε ερείπια. Η δεύτερη τουρκική επίθεση δεν είχε καλύτερη τύχη. Ωστόσο οι καταδρομείς, παρόλο που δεν είχαν υποστεί την παραμικρή απώλεια, άρχισαν να αντιμετωπίζουν έλλειψη πυρομαχικών.

Με πρωτοβουλία ενός δοκίμου, έφθασαν πυρομαχικά και η άμυνα έδειχνε ότι μπορούσε να διαρκέσει. Στο μεταξύ, αμέσως μετά την απόκρουση της πρώτης επίθεσης και τη σχετική αναφορά που δόθηκε προς τα προϊστάμενα κλιμάκια, οι καταδρομείς είχαν διαταχθεί να συμπτυχθούν.
Ήταν μια μάλλον αψυχολόγητη διαταγή. Εφόσον ο εχθρός έσπαγε τα μούτρα του και οι καταδρομείς δεν είχαν καμμία απώλεια, ποιος ο λόγος για εγκατάλειψη της θέσης; Η επιμονή της διαταγής ηχούσε τόσο ενοχλητική για τους καταδρομείς, που την αγνόησαν αμέσως. Εκεί στο Πυρόι, οι άνδρες της 31 ΜΚ αναβίωσαν για άλλη μία φορά τις λαμπρές πολεμικές παραδόσεις του γένους. Ήταν τότε που καθιερώθηκε το εύγλωττο σύνθημα, τρανή απόδειξη του ηθικού των μαχητών: «Όταν ο ασύρματος λέει υποχώρηση, τότε είναι χαλασμένος»!

Μετά από νέα προπαρασκευή πυρών, εκδηλώθηκε τρίτη τουρκική επίθεση. Μέσα από τα χαλάσματα, οι καταδρομείς εξακολουθούσαν να τιμωρούν τον εισβολέα. Ωστόσο, τη φορά αυτή ο εχθρός αποφάσισε να στείλει και άρματα μάχης, εκτελώντας υπερκερωτικό ελιγμό που θα εξασφάλιζε διείσδυση μέχρι το μεγάλης σημασίας για τους Τούρκους απομονωμένο τουρκοκυπριακό χωριό τηςΛουρουτζίνας,αποκόπτοντας και την οδική αρτηρία Λευκωσίας - Λάρνακας.
Η ώρα ήταν πλέον 18.00 όταν επαναλήφθηκε η διαταγή σύμπτυξης,αυτή τη φορά απολύτως
δικαιολογημένη. Έχοντας προσθέσει άλλη μια ηρωική σελίδα στην ιστορία των ελληνικών όπλων, οι μαχητές της 31 ΜΚ συμπτύχθηκαν οργανωμένα κι ενώθηκαν με τους συντρόφους τους, δίχως να έχουν υποστεί απώλειες.
Ο συνολικός απολογισμός των απωλειών της 31 ΜΚ κατά το διάστημα 15 Ιουλίου - 17 Αυγούστου ήταν βαρύς. Νεκροί 2 αξιωματικοί και 12 καταδρομείς, τραυματίες 7 αξιωματικοί και 43 καταδρομείς. Θλιβερή είναι η διαπίστωση ότι πολύ περισσότερες ήταν οι απώλειες κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος (9 νεκροί, 30 τραυματίες) σε σχέση με τις απώλειες από τον εχθρό (5 νεκροί, 20 τραυματίες).

Μετά τις μάχες, η διοίκηση της 31 ΜΚ πρότεινε σειρά απονομής ηθικών αμοιβών σε στελέχη και κληρωτούς.
Ο Ταγματάρχης Ανδρέας Παναγιωτόπουλος, που είχε αναλάβει υποδιοικητής λίγο πριν τον «Αττίλα 2», προτάθηκε για απονομή του Μεταλλίου Εξαίρετων Πράξεων,ο Λοχαγός Σταμάτης προτάθηκε για την απονομή του Αργυρού Αριστείου Ανδρείας, του Πολεμικού Σταυρού Γ’ τάξης και του Μεταλλίου Εξαίρετων Πράξεων, οι Υπολοχαγοί Γλεντζές και Γαληνός προτάθηκαν για την απονομή του Αργυρού Αριστείου Ανδρείας και του Μεταλλίου Εξαίρετων Πράξεων, ενώ ο Υπολοχαγός Καραχάλιος προτάθηκε για τον Πολεμικό Σταυρό Γ’ τάξης. Από τα υπόλοιπα μόνιμα στελέχη, οι Ανθυπασπιστές Παναγιώτης Δίπλας και Αναστάσιος Βαρυτιμίδης προτάθηκαν για το Μετάλλιο Εξαίρετων Πράξεων. Από πλευράς εφέδρων αξι-
ωματικών, για το Αριστείο Ανδρείας και τον Πολεμικό Σταυρό προτάθηκαν 5, για το Αριστείο Ανδρείας και το Μετάλλιο Εξαίρετων Πράξεων ένας, για το Αριστείο Ανδρείας 17, για τον Πολεμικό Σταυρό ένας και για το Μετάλλιο Εξαίρετων Πράξεων ένας. Αντίστοιχες ηθικές αμοιβές προτάθηκαν για τους κληρωτούς οπλίτες.
Η πατρίδα, τους αγνόησε όλους...



Γράφει ο Σάββας Δ. Βλάσσης
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΚΑΤΑΔΡΟΜΗ,
τεύχος 2, καλοκαίρι 2006 

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου